Όπως ανάφερε ο Edgar Degas, Γάλλος ζωγράφος & γλύπτης , το  1834-1917  «Η τέχνη δεν είναι αυτό που βλέπεις, αλλά αυτό που κάνεις τους άλλους να δουν», είναι δηλαδή ο τρόπος έκφρασης συναισθημάτων και σκέψεων όταν το άτομο δεν μπορεί να τα εκφράσει λεκτικά, δίνοντας τη δυνατότητα σε κάθε άτομο να δώσει δική του ερμηνεία και νόημα σε ένα έργο. Με τον όρο άνοια και ειδικότερα με τη νόσο Alzheimer αναφερόμαστε στην κατάσταση που εξασθενούν οι νοητικές λειτουργίες: η αντίληψη, η προσοχή, η μνήμη, ο λόγος και η κρίση. Η χρήση της τέχνης στα άτομα με άνοια δίνει την ευκαιρία να εκφράσουν  με τρόπο μη λεκτικό τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους. Oι θεραπείες τέχνης φαίνεται ότι βελτιώνουν τη συναισθηματική κατάσταση των ασθενών ενισχύοντας την αυτοπεποίθησή τους. Η θεραπευτική χρήση των τεχνών μπορεί να προσαρμοστεί ανάλογα και να μετατραπεί σε αποτελεσματική προσέγγιση για την αντιμετώπιση της άνοιας. Η τέχνη συνεισφέρει στην μείωση των συμπτωμάτων και κατά συνέπεια μειώνει την επιθετική συμπεριφορά όπως αναφέρει η Ruth Drew, διευθύντρια της υπηρεσίας ενημέρωσης της οικογένειας για τη Διεθνή Ένωση Αλτσχάιμερ: «Όταν οι άνθρωποι είναι αφοσιωμένοι και υποστηρίζονται, πιθανώς κοιμούνται καλύτερα, είναι λιγότερο ανήσυχοι, λιγότερο κατάθλιψη. Η εμπειρία συνεχίζεται μέχρι το υπόλοιπο της ημέρας»  (Σύλβα Σαραφίδου, 2019,AARP, 2018)  

Οι τέχνες είναι δυνατό να αυξήσουν την λειτουργικότητα, την ανεξαρτησία και να βελτιώσουν την επικοινωνία με τον ασθενή. Αυτή η διαδικασία απευθύνεται και στους φροντιστές μιας και είναι τα άτομα που φροντίζουν τους ασθενείς και μπορεί να εφαρμόζουν τις θεραπευτικές παρεμβάσεις μαζί τους. Ωστόσο, η τέχνη βοηθά στην εξάσκηση της λεκτικής κατανόησης, της έκφρασης και τέλος εξασκεί την βραχυπρόθεσμη μνήμη. Τα υλικά της τέχνης που θα χρησιμοποιήσουν τα άτομα με άνοια θα πρέπει να είναι μη τοξικά και ειδικά στη ζωγραφική, οι φροντιστές χρειάζεται να βοηθήσουν και να ξεκινήσουν το σχέδιο, να τους ενθαρρύνουν, να τους θυμίζουν τις οδηγίες (Τσολάκη & Βασιλειάδης, 2019,Σύλβα Σαραφίδου, 2019).Πριν πούμε σε  ένα άτομο με άνοια να ζωγραφίσει πρέπει να δημιουργήσουμε ένα ήρεμο και ήσυχό δωμάτιο για να μην υπάρχουν  εξωτερικοί παράγοντες που μπορούν  να διαταράξουν την ηρεμία του ασθενή ,με κύριο μέλημα  την  ασφάλεια του(WorldHealthOrganization, 2020, AARP, 2018)

Μερικές ιδέες από τη σελίδα Storiicare για θεραπείες τέχνης στο σπίτι:

• Κολλάζ. Μπορείτε να αποφασίσετε για ένα θέμα κολλάζ, να δώσετε στον ασθενή φωτογραφίες, περιοδικά, υφάσματα και άλλα υλικά. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε παλιές εφημερίδες και έτσι με αυτόν τον τρόπο να επαναφέρετε μνήμες του παρελθόντος.

• Ευχαριστήριες κάρτες. Δημιουργήστε μαζί με τον ασθενή ευχαριστήριες κάρτες για αγαπημένα πρόσωπο. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύετε το κίνητρο του ατόμου για τη δραστηριότητα. Κινητοποιήστε συζήτηση για τα άτομα που απευθύνονται οι κάρτες

• Παζλ. Μπορείτε να κάνετε το δικό σας προσωπικό παζλ. Διαλέξτε μία φωτογραφία τυπωμένη ενός προσώπου ή μία κατάστασης και κόψτε τη σε μεγάλα κομμάτια, ζητήστε από το άτομο με άνοια να ενώσει τα κομμάτια. Σε αυτή την άσκηση μπορείτε να ρυθμίσετε τη δυσκολία ανάλογα με τον αριθμό των κομματιών.

• Επιλέξτε να ζωγραφίσετε προσχεδιασμένες εικόνες, με νούμερα για το χρώμα που χρειάζεται σε κάθε σημείο.

• Μπορείτε να συνδυάσετε τη μουσική με ελεύθερο σχέδιο. Επιλέξτε μουσική που αρέσει στον συγγενή σας με άνοια και δώστε του να ζωγραφίσει ό,τι τον ευχαριστεί

Κωνσταντίνου Στυλιανή

Φοιτήτρια τμήματος Νοσηλευτικής

Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου

Παραπομπές

Alzheimer’sAssociation. Music / Art Therapy, Alzheimer’s & Dementia | Alzheimer’s Association. Retrieved February 24, 2021, from https://www.alz.org/help-support/caregiving/daily-care/art-music

AARP(2018). Art Therapy Helps Dementia Patients Express Themselves. Retrieved March 5, 2021, from https://www.aarp.org/health/dementia/info-2018/dementia-alzheimers-art-therapy-new.html

World Health Organization (2020). Dementia. Retrieved July 7^th, 2021: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/dementia

Μ. ΤΣΟΛΑΚΗ, Γ. ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ. (2002). Μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις σε περιθάλποντες και ασθενείς με  άνοια. Εγκέφαλος -Αρχεία Νευρολογίας και ψυχιατρικής: 39 (3):  RetrievedFebruary24, 2021, fromhttp://www.encephalos.gr/full/39-3-04g.htm

Σύλβα Σαραφίδου,  (2019). Οι τέχνες στην θεραπευτική αντιμετώπιση της άνοιας – Ψυχο-γραφήματα. Retrieved  July 7^th, 2021: https://www.psychografimata.com/οι-τέχνες-στην-θεραπευτική-αντιμετώπ/